توافقات میان افراد میتواند در قالب یکسری از عقود متنوع باشد. رشد سریع مبادلات و معاملات تجاری باعث رونق قراردادهای تجاری شده است.این نوع قرارداد با قراردادهای تابع حقوق مدنی متفاوت است. ماهیت این نوع از قراردادها شرایطی را برای اطلاق قید تجاری به آن ایجاب میکند.در حقیقت قراردادهای تجاری، آن دسته از قراردادهایی هستند که در ماده 2 قانون تجارت ما مشخص شده است. براساس این ماده، معاملات تجارتی از قرار ذیل است:
1. خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجاره اعم از این که تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد.
2. تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد.
3. هر قسم عملیات دلالی یا سفارش کاری (کمیسیون) و یا عاملی و همچنین تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد میشود، از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رسانیدن ملزومات و غیره.
4. تاسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط بر این که برای رفع حوایج شخصی نباشد.
5. تصدی به عملیات حراجی.
6. تصدی به هر قسم نمایشگاههای عمومی.
7. هر قسم عملیات صرافی و بانکی.
8. معاملات برواتی اعم از اینکه بین تاجر یا غیر تاجر باشد.
9. عملیات بیمه بحری و غیربحری.
10. کشتیسازی و خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجع به آنها. هر قراردادی که غیر از موارد مذکور باشد، قرارداد مدنی تلقی خواهد شد. به این ترتیب ما یک ملاک کلی برای تفکیک قرارداد های تجاری از قراردادهای غیرتجاری نداریم و برای اینکه بفهمیم، یک قرارداد تجاری است یا خیر، باید به ماده 22 قانون تجارت رجوع کنیم. در واقع این ماده حاصل یک مطالعه تاریخی است.
11. قراردادهای تجاری و بازرگانی به چند دسته تقسیم خواهد شد؟
قرارداد خرید و فروش، نمایندگی، نمایندگی انحصاری، نمایندگی فروش، نمایندگی توزیع، عاملیت فروش، وارد کننده انحصاری، توزیع کننده انحصاری، فرانشیز، حمل و نقل داخلی، حمل و نقل بین المللی، حق العمل کاری، صادرات، واردات، واگذاری و فروش و انتقال سهام شرکت، واسطه گری، دلالی، بازاریابی، کارگزاری، واگذاری امتیاز، لیسانس، ترخیص کالا، خرید و فروش کالا و خودرو و زمین و ملک و سهام و مغازه، فروش اقساطی، لیزینگ، اجاره به شرط تملیک، بیع، بیع متقابل، بیع بین المللی، بیمه، تولید و توزیع، ضمانت، تضمین، گارانتی، ایزو، تبلیغات و سایر انواع قراردادها که هر کدام از این قراردادها به تفصیل برای شما توضیح داده خواهد شد..
اهمیت حقوق قراردادها
مبادلات اقتصادی در جامعه بر پایه قرارداد استوار است و کمتر روزی است که تک تک اشخاص با قرارداد سروکار نداشته باشند. این قراردادها از خرید مایحتاج عمومی مثل شیر، ماست، میوه، نان وگوشت شروع میشود تا انعقاد قراردادهای مهمتر و پیچیدهتر مثل ثبت نام در مؤسسه زبان، اجاره منزل، فروش ملک، قرارداد کار، قراردادهای پیمانکاری و قراردادهای سنگین توسعه میادین نفت و گاز. قراردادها همانند یک شبکه بسیار گسترده و درهم تنیده باعث گردش و توزیع ثروت در جامعه میشوند. هرچند هر قرارداد در ظاهر از قراردادهای دیگر مستقل است ولی همه به نوعی در این شبکه اجتماعی به یکدیگر متصل اند و بروز اشکال در یکی از آنها میتواند روی سایر قراردادها تأثیر بگذارد و تولید و توزیع ثروت را در جامعه مختل نماید. قرارداد به عنوان یک نهاد اجتماعی مورد حمایت قانونی قرار دارد تا افراد جامعه بتوانند آزادانه برای گذران زندگی خود با دیگران قرارداد منعقد و روابط خود با دیگران را تعریف و تنظیم کنند.
حقوق قراردادها یکی از بنیادیترین مباحث حقوق است و میزان تسلط بر مباحث آن نشان دهنده توانایی علمی حقوقدان است. حقوقدانی که قرارداد را نشناسد و بر مباحث آن تسلط نداشته باشد، اطلاعات وی از حقوق سطحی است و حقوق را فقط در ظاهر و پوسته آن درک کرده و از فهم عمق آن عاجز است. حقوق قراردادها بستری است برای اینکه حقوقدان بتواند با ظرائف حقوقی آشنا شود و روش تفسیر قانون و قرارداد را یاد بگیرد و شم حقوقی پیدا کند. کسی که از مباحث حقوق قراردادها گریزان است، هیچ تمایلی به فهم صحیح حقوق ندارد و در سطح باقی می ماند و از عمق محروم می شود.
برای تقسیمبندی قراردادهای تجاری و بازرگانی، معیار و روش مشخصی وجود ندارد و مذاکرهکنندگان و بازرگانان، بر سر یک دستهبندی مشخص، متفقالقول نیستند.
ضمن اینکه تعریف چارچوب و کلیت قراردادها هم، چندان صُلب و قطعی نیست. مثلاً ممکن است قراردادی را ببینید که ترکیبی از لیسانس و انتقال تکنولوژی است و در حالی که یک کارشناس ترجیح میدهد آن را در گروه قراردادهای انتقال تکنولوژی دستهبندی کند، کارشناس دیگری همان قرارداد را زیرمجموعهی قراردادهای لیسانس در نظر بگیرد.
بنابراین چه در متمم و چه در هر سند آموزشی دیگری، دستهبندی قراردادهای تجاری را دیدید، آن را صرفاً در حد یک فهرست کلی (با نواقص قطعی و همپوشانی اجتنابناپذیر) در نظر بگیرید.
فهرستی که به شما کمک میکند آموختهها و دانستههای خود را بیازمایید و ببینید که تا چه حد، بر اصطلاحات مربوط به تنظیم قراردادهای تجاری مسلط هستید.
امروزه با توسعه روابط بین¬المللی اقتصادی و تجاری، بیش از هر زمان دیگری شاهد انعقاد قراردادهای بازرگانی بین¬المللی هستیم. اشخاص حقیقی و حقوقی در برخی موارد نیاز هست قراردادی را با اشخاص حقیقی یا حقوقی خارج از کشور منعقد کنند که این قراردادها نیز مانند سایر قراردادها باید از مسائل حقوقی بهرهمند باشند تا در مواقع لزوم بتوان آن را در دادگاههای داخلی و خارجی پیگیری کرد. این نوع قراردادها به قرارداد بین المللی معروف هستند و در این مطلب قصد داریم انواع قراردادهای بینالمللی ،کاربرد آنها و اصول و فنون مذاکره در تنظیم قراردادهای بینالمللی را به شما معرفی کنیم.